درمان لیزری دیسک

امروزه با پیشرفت تکنولوژی روش‌های درمانی کم تهاجمی جایگزین بسیاری از اقدامات جراحی قدیمی برای درمان مشکلات و دردهای ستون فقرات مانند کمردرد و گردن درد شده است. در این روش‌های جدید بازده و کارایی درمان بیشتر و برگشت بیمار به فعالیت‌های روزانه و ورزشی سریع‌تر و کم عارضه تر خواهد بود.
لیزر دیسک از راه پوست یا PLDD خلاصه کلمات Percutaneous Laser Disc Decompression می‌باشد. در این روش درمانی برداشت فشار ناشی از دیسک آسیب‌دیده و بیرون زده با لیزر انجام می‌شود. اشعه لیزر تحت هدایت اشعه x و از مسیر لوله هدایت‌کننده اشعه به محل دیسک موردنظر می‌رسد.

لیزر دیسک برای چه مشکلاتی مناسب است

1. بیرون‌زدگی دیسک (فتق یا هرنیشن دیسک):
   در این موارد بیرون‌زدگی دیسک با فشار روی رشته‌های عصبی نخاعی باعث درد و ناراحتی در پاها و دست‌ها می‌شود. از سوی دیگر التهاب ناشی از تماس هسته نرم دیسک با ریشه اعصاب نیز باعث تشدید درد می‌شود.
2. درد سیاتیک:
   درد سیاتیک یعنی درد و ناراحتی که از کمر به پاها انتشار دارد و معمولاً زیر زانو و در ساق و پا حس می‌شود. اصلی‌ترین علت آن فشار بر رشته‌های عصبی کمری است که می‌تواند ناشی از بیرون‌زدگی دیسک تنگی کانال باشد.

در چه مواردی از درمان دیسک با لیزر استفاده می‌کنیم:

• زمانی که درد بیمار به 6 هفته درمان غیر مداخله‌ای پاسخ نداده باشد.
• در مواردی که بیرون‌زدگی دیسک به‌صورت برآمده (پروتروژن) با قاعده وسیع باشد. اگر قسمتی از دیسک بیرون زده باشد و در کانال نخاع گیر کرده باشد (اکستروژن و سکستریشن) عموماً لیزر دیسک کمکی نمی‌کند.
• برآمدگی دیسک (پروتروژن) کمتر از 30% قطر قدامی خلفی کانال نخاعی باشد.
• در حالت ایستاده ارتفاع دیسک بیش از 4 میلی‌متر باشد. در مواردی که ارتفاع دیسک کاهش زیادی داشته باشد گرما حاصل از لیزر می‌تواند به دو مهره کناری آسیب بزند
• 1. جراحی قبلی روی دیسک انجام نشده باشد.
• 2. در صورت وجود سرخوردگی مقدارش زیر 3 میلی‌متر باشد.

نحوه اثربخشی:

در دردهای ناشی از بیرون‌زدگی دیسک (فتق یا هرنیشن دیسک)، تنگی کانال و یا سرخوردگی مهره، رشته‌های عصبی تحت‌فشار و التهاب قرار می‌گیرند و انرژی اشعه لیزر با اثر بر روی بافت فرسوده و آسیب‌دیده باعث بخار شدن بخش آسیب‌دیده دیسک می‌شود و فشار را از روی رشته‌های عصبی درگیر برمی‌دارد و درنتیجه التهاب و درد کاهش می‌یابد.

داروها و روش‌های مورداستفاده در لیزر دیسک:

داروهای مورداستفاده:

1. کورتیکواستروئید ها یا کورتون:
   ترامسینولون، دگزا متازون و متیل پردنیزولون داروهایی هستند که به‌طور شایع همراه این روش برای کاهش بیشتر التهاب بکار می‌روند. این داروها در دوز و میزانی به‌کار می‌روند که خطر پوکی استخوان را به همراه ندارد.
2. بی‌حس کننده‌های موضعی:
   لیدوکایین یا بوپوواکائین هم که بی‌حس‌کننده موضعی است برای کاهش درد فوری همراه این داروها بکار می‌رود. معمولاً از سرم هم برای رقیق کردن دو داروی فوق می‌تواند استفاده شود.
3. ازون:
   بنا بر تشخصی پزشک در این تزریق می‌توان از ازون برای کاهش هر چه بیشتر التهاب و درد نیز استفاده کرد.

آمادگی‌های قبل از درمان

قبل انجام این اقدام شما توسط پزشک ازنظر سلامت عمومی معاینه می‌شوید و در صورت نیاز برای شما آزمایش یا عکس واقدامات لازم درخواست می‌شود. اگر بیماری مزمنی مانند دیابت دارید و یا دارو ضد انعقاد (رقیق کننده خون) مانند پلاویکس، آسپرین و ضد التهاب مانند دیکلوفناک، ناپروکسن و ایبوپروفن مصرف می‌کنید حتماً به پزشک بگویید. در صورت بارداری یا عقب افتادن عادت ماهانه نیز پزشک خود را مطلع نمایید. چنانچه به شما گفته شد داروهای خود را مصرف کنید آنها را صبح و با کمی آب مصرف نمایید و همراه خود داشته باشید. بهتر است از نصف شب قبل از درمان به بعد، از غذا خوردن و سیگار کشیدن خودداری نمایید. لطفاً شب قبل از درمان دوش بگیرید و لباس‌های شسته شده بپوشید و به کمر و گردن خود پماد یا لوسیون نمالید.
با توجه به اینکه انجام لیزر دیسک نیازمند وجود دستگاه متسع کننده اشعه لیزر است، فراهم آوری دستگاه بر عهده خود شماست تا از مراکزی که این دستگاه را فراهم می‌کنند بخواهید که در روز انجام لیزر دستگاه را برای انجام عمل به اتاق عمل بیاورند.

اقدامات لازم پس از درمان

1. پس از درمان به مدت 30 دقیقه علائم حیاتی شما مانند ضربان قلب تعداد تنفس و فشارخونتان در اتاق تحت نظر کنترل می‌شوید و در بخش برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود و ترخیص می‌شوید.
2. در همان روز بهتر است رانندگی و فعالیت‌های قدرتی سنگین نکنید.
3. شش روز بعد از درمان فرد می‌تواند بااحتیاط به فعالیت‌های روزانه‌اش برگردد.
4. ممکن است در چند روز اول، محل درمان دردناک باشد که علت آن اسپاسم عضلات اطراف است. برای کاهش درد پزشکتان به شما می‌آموزد چگونه در ابتدا از یخ و سپس از گرما برای کاهش درد استفاده کنید و چه داروهایی را مصرف نمایید.
5. معمولاً بهتراست قبل از بازگشت به فعالیت‌های معمول چند روز استراحت نسبی داشته باشید.
6. قبل از ترخیص حتماً یک وقت ملاقات در 1 تا 2 هفته آینده با پزشکتان بگیرید.

در صورت ایجاد علائم زیر بلافاصله با پزشکتان تماس بگیرید:

1. تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد
2. قرمزی و تورم و ترشح زیاد در اطراف محل ورود سوزن
3. افزایش شدید درد ناحیه ورود
4. اختلال دفع ادرار و مدفوع
5. بی‌حسی ناحیه بین مقعد و آلت تناسبی

عوارض احتمالی

عوارض این روش درمانی نادر است اما در صورت رویداد ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• واکنش آلرژیک به داروی حاجب رادیولوژی یا داروی بی‌حسی موضعی که مختص این درمان نیست و بسیار نادر است.
• خونریزی که یک عارضه نادر است در بیمارانی که داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند ممکن است روی دهد.
• عارضه عفونت دیسک که بسیار نادر است و برای پیشگیری از آن آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
• احساس ناراحتی یا تشدید درد در محل که در مدت کوتاهی از بین می‌رود و به علت ورود سوزن به محل می‌باشد.
• آسیب ریشه‌های عصبی که عارضه نادری است زیرا که هدایت سوزن به محل موردنظر با کمک دستگاه رادیولوژی یا سونوگرافی انجام می‌شود و این کار میزان احتمال برخورد سوزن با ریشه‌ها را به حداقل می‌رساند.
• عوارض احتمالی کورتیکواستروئید تزریق‌شده مانند افزایش مختصر قند خون (به‌ویژه در دیابتی‌ها) و افزایش مختصر فشارخون که البته این عوارض چندان شایع نمی‌باشند.

نکات مثبت لیزر دیسک:

1. این روش درمانی یک درمان سرپایی است.
2. در صورت بهبود کامل بیمار پس‌ازآن می‌توان از روش‌های درمانی دیگر استفاده کرد.
3. احتمال عوارض آن نسبت به جراحی بسیار کمتر است.
4. معمولاً علائم و دردهای بیمار بلافاصله برطرف می‌شوند.
5. احتمال آسیب بافت‌های نرم و استخوان‌های اطراف کم است.
6. مانند جراحی همراه خود فیبروز اپیدورال (چسبندگی بافت‌های اطراف نخاع) ندارد.
7. میزان بهبودی و کاهش در پس‌ازآن در مطالعات مختلف 60 تا 80% ذکرشده است.

نکات منفی لیزر دیسک:

1. ممکن است این درمان اثری بر درد شما نگذارد.
2. در موارد خاصی از برآمدگی دیسک کمک می‌کند
3. عوارض نادر ذکرشده در بالا